अपेक्षा 8

तिने ते पत्र हातात घेतले. सुंदरपूरचा छाप होता. घनाचे पत्र! तिला घनाची आठवण आली. कधी कधी त्याची मूर्ती ती मनासमोर आणीत असे; परंतु पुन्हा तिच्यावर पडदा पाडी. वेड्या मनाने आशा धरू नये असे ती म्हणे. आज ते पत्र आले होते. काय बरे असेल त्य़ात? माझ्याविषयी असेल का काही त्यात? भाऊ त्याच्याजवळ काही बोलला असेल का? दादाची तर इच्छा होती. विचारून बघ तरी—म्हणून तो भाऊला म्हणाला. काय असेल या पत्रात? पुन्हा आजारी नसतील ना पडले? येथे आले तर त्यांची सेवा करीन. पुन्हा तळ्यावर भाकरीचा खेळ खेळू. तुमच्या दगडांना जणू पंख आहेत असे मागे म्हणाले. हसायचे किती गोड! डोळ्यांत करुणा, परंतु कधी कधी सात्त्विक संतापाने डोळे लाल होत. खरेच घना! नाव किती छान! मेघ कधी गर्जना करील, तर कधी कधी मुका असेल. कधी सूर्याच्या किरणांनी रंगेल. त्याला घर-दार नाही. कधी दूर जातो, कधी दूर जातो, कधी पृथ्वीजवळ ओसंडून येतो. जवळचे सारे जीवन भूमातेला देतो. सृष्टीला हसवतो. घना, तुमचे नाव किती छान! तुम्ही कोणाची जीवनभूमी हिरवी हिरवी करणार? कामगारांची, श्रमणारांची,-- होय ना? आणि मी? मला नाही ओलावा देणार?

हातात पत्र घेऊन मालती विचारात रमून गेली. तिला आईची अकस्मात आठवण आली. ती मरताना म्हणाली, “तुझे कल्याण होईल.” ते शब्द का खोटे होतील? हृदयापासून निघालेला उदगार परमेश्वराचा असतो. ती जणू वेदवाणी असते, अपौरुषेय वाणी असते. ती का खोटी होईल?

असे विचार तिच्या मनात आले. तिने पत्राकडे प्रेमाने पाहिले. अक्षर कसे छान आहे! त्यांचे सारे जीवनच सुंदर आहे. त्यांच्या जीवनात कसलीच का उणीव नसेल? सामजसेवेच्या आनंदाने सारे जीवन भरून जात आसेल का? कोणाला माहीत! मा वेडी आहे. आशा कशाला करू? आणखी दु:खाला कारण!

‘मालती शिवणकाम कर. येथे भावाच्या घरी सेवा करता येईल ती कर. अधिक नको इच्छू’, असे जणू तिचे मन तिला म्हणत होते. तिने पदराने डोळे पुसले. ते पत्र तिने फोडले नाही. मला काय अधिकार, असे मनात म्हणून ती पुन्हा कपडे शिवीत बसली.